Haaland và sự thật về chuyện hòa nhập trong bóng đá

Sau 18 tháng chơi cho Tottenham, tiền đạo Ahmed Mido trở lại Roma và nhận được cuộc gọi từ HLV Martin Jol. “Cậu phải trở lại Tottenham ngay”, Jol nói.

Khi đó, Jol huấn luyện Tottenham chuẩn bị cho mùa 2006-2007, nhưng ông không hài lòng với những gì tân binh Dimitar Berbatov thể hiện. Ông muốn Mido trở lại, rồi nói với tiền đạo người Ai Cập rằng: “Tôi đã mắc sai lầm lớn khi mua Berbatov”.

Tiền vệ Hossam Ghaly cũng thuyết phục đồng hương Mido trở lại Tottenham cùng anh, bởi Berbatov không tạo được ấn tượng sau khi chuyển đến từ Bayer Leverkusen. “Berbatov quá chậm, nên cậu sẽ đá chính nếu trở lại đây”, Ghaly nói với Mido.

Hai cựu tuyển thủ Ai Cập tái ngộ trong một chương trình truyền hình sau đó 14 năm, họ và cười đùa khi nhắc lại câu chuyện năm 2006. “Berbatov là cầu thủ tuyệt vời”, Ghaly năm 2020. “Nhưng trong những ngày tập đầu tiên ở Tottenham, cậu ấy quá chậm, dù chẳng để ai lấy được bóng”.

Tháng 8/2006, Tottenham mua đứt Mido từ Roma. Nhưng khi anh đến White Hart Lane, tình hình không giống như những gì Jol và Ghaly mô tả trước đó. “Khi tôi trở lại Tottenham, Berbatov đã hóa thành Johan Cruyff”, Mido nói vui. “Jol từng nói tôi sẽ dễ dàng chiếm suất đá chính của Berbatov. Nhưng trong buổi tập, cậu ấy rê bóng qua tất cả, gắp bóng qua đầu hậu vệ và sút về những góc chết. Tôi không thể cạnh tranh được vì cậu ấy quá hay”.

Berbatov ghi 12 bàn ở Ngoại hạng Anh trong mùa đầu tiên, còn Mido chỉ có một bàn và bị bán sang Middlesbrough sau một năm. Mùa tiếp theo, Berbatov ghi 15 bàn, trước khi gia nhập Man Utd. Anh kết thúc sự nghiệp ở Ngoại hạng Anh với 94 bàn trong 229 trận, thành công ngoài suy nghĩ của Jol lúc đầu.

Câu chuyện thích nghi trong bóng đá khó khăn hơn nhiều người nghĩ. Khi chơi ở quốc gia khác, dù ở đẳng cấp nào, cầu thủ cũng là con người và phải hòa nhập với môi trường mới. Họ không chỉ đến đó để chơi bóng.

Các CLB sẽ cố gắng cật lực để giúp tân binh cảm thấy thoải mái, nhưng vẫn có những rào cản như văn hóa, ngôn ngữ, hay nỗi nhớ nhà. Chẳng hạn cầu thủ 20 tuổi ra nước ngoài thi đấu, sẽ trải nghiệm một thế giới mới hoàn toàn, xa gia đình và bạn bè, có thể dẫn tới những áp lực tâm lý. Dù cầu thủ vượt qua những rào cản hay không, họ vẫn luôn có giai đoạn đầu phải thích nghi.

Môi trường bóng đá mới cũng là một rào cản, bởi cường độ hay phong cách thi đấu ở mỗi nơi không giống nhau. Các tân binh thường thắc mắc những câu hỏi như không khí trong phòng thay đồ ra sao, đội bóng chia theo những nhóm nào, và nên làm thân với nhóm nào.

Các tân binh cũng chưa chắc đảm bảo được vị trí cũ, hoặc trong hệ thống cũ, vì thế họ cần thay đổi. HLV sẽ không muốn thay đổi triết lý bóng đá vì một cầu thủ, vì thế từng cá nhân cần phải tự điều chỉnh cách chơi. Quá trình này thường không hoàn tất sau thời gian ngắn.

Không phải cầu thủ nào cũng tạo ảnh hưởng ngay lập tức như Sergio Aguero, khi lập cú đúp trong trận ra mắt Man City gặp Swansea tháng 8/2011. Anh ghi thêm 21 bàn nữa ở mùa giải Ngoại hạng Anh, trong đó bàn thắng cuối vào lưới QPR thuộc dạng kinh điển khi đem về chức vô địch cho đội bóng.

Ruud van Nistelrooy với 36 bàn cho Man Utd mùa 2001-2002, Fernando Torres 33 bàn cho Liverpool 2007-2008, N’Golo Kante vô địch Ngoại hạng Anh 2015-2016 cùng Leicester với tỷ lệ đặt 1 ăn 5.000. Và giờ Erling Haaland phá kỷ lục ghi bàn tại giải ngay trong mùa đầu tiên chơi cho Man City.

Tuy nhiên, vẫn có những cầu thủ giỏi khác cần thời gian hòa nhập trước khi bộc lộ năng lực.

Trong mùa đầu tiên ở Liverpool, Mohamed Salah đúng là hiện tượng khi anh ghi 32 bàn để trở thành Vua phá lưới Ngoại hạng Anh 2017-2018, và lập kỷ lục cho đến khi bị Haaland phá vỡ. Nhưng khi Salah rời quê nhà Ai Cập để chơi cho Basel hè 2012, chuyện không dễ dàng như sau này.

Salah nói với ON tháng 5/2018 rằng khó khăn lớn nhất với anh trong việc thích nghi là văn hóa. Ở Ai Cập, anh phải dành thời gian cho gia đình, gặp gỡ bạn bè mỗi tối. “Nhưng đột nhiên, tôi phải sống đơn độc ở tuổi 19, và đó là cú sốc lớn”, anh nói thêm. “Tôi về nhà lúc 13h sau mỗi buổi tập, và không biết làm gì cho đến tối. Tôi không biết gì về Thụy Sĩ, và cũng không có bạn ở đây”.

Tiền đạo đang chơi cho Liverpool nói rằng việc thích nghi dễ dàng hơn khi anh chuyển sang Chelsea tháng 1/2014. Nhưng khi đó anh gặp phải vấn đề khác là áp lực từ truyền thông. “Tôi không được chơi thường xuyên, và luôn có cảm giác muốn ra đi”, anh nói.

Một ví dụ khác ở Ngoại hạng Anh là Robert Pires. Trong mùa đầu tiên chơi cho Arsenal 2000-2001, anh hỏi HLV Arsene Wenger rằng liệu cường độ trận đấu ở Anh có phải luôn như vậy không. Wenger đáp: “Đúng thế, thậm chí còn căng hơn nữa”.

Italy cũng không phải ngoại lệ. Tiền đạo Hernan Crespo không thích thú gì những ngày đầu ở Parma mùa 1996-1997, sau khi anh chuyển từ River Plate tới. Crespo chỉ ghi một bàn trong 15 trận đầu tiên, và bị huýt sáo chế giễu.

HLV Carlo Ancelotti khi đó làm việc ở Parma, hiểu được tiềm năng của Crespo nên tiếp tục trọng dụng cầu thủ Argentina. “Crespo có tài năng và nghiêm túc trong công việc, nhưng người hâm mộ không ưa cậu ấy”, Ancelotti viết trong một cuốn sách.

Crespo đáp ứng kỳ vọng của Ancelotti với 12 bàn trong 28 trận trên mọi đấu trường mùa giải đó, giúp đội về nhì Serie A với hai điểm ít hơn Juventus.

Bóng đá chuyên nghiệp cũng là một công việc, và cầu thủ cũng cần thời gian để làm quen môi trường mới. Khí hậu khắc nghiệt cũng có thể là vấn đề với những cầu thủ trong dài hạn.

Tiền đạo Nolito từng không có nhiều cơ hội chơi cho Man City, sau khi rời Celta Vigo hè 2016. Do hạn chế tiếng Anh, anh không thể hòa nhập với cuộc sống tại Manchester. Lối sống của người Anh và thời tiết tại đó cũng không dễ dàng với gia đình tiền đạo người Tây Ban Nha. “Sau một năm, con gái tôi trông như sống trong một hang động”, anh nói. “Da mặt con bé cũng đổi màu”.

Nolito ám chỉ thời tiết ở Manchester không có nhiều nắng, trái với Tây Ban Nha. Anh cũng chỉ chơi một năm tại Man City, ghi sáu bàn qua 30 trận, trước khi trở lại quê nhà khoác áo Sevilla. Hiện Nolito chơi ở hạng hai Tây Ban Nha cho Ibiza, nơi không thiếu nắng.

Thậm chí cách giao tiếp của các cầu thủ với nhau cũng có thể là rào cản hòa nhập. Jimmy Floyd Hasselbaink thông thạo tiếng Anh, nhưng khi gia nhập Leeds United năm 1997, anh vẫn gặp vấn đề trong giao tiếp. Tiền đạo Hà Lan nhận ra rằng nói thẳng với các đồng đội có thể bị coi là ngạo mạn. “Ở Hà Lan, tôi có thể nói ‘Hãy làm thế này, thế kia’, mà chẳng có ai cảm thấy phiền”, Hasselbaink viết trong tự truyện của anh. “Nhưng ở Anh, tôi phải nói ‘Bạn có phiền không nếu làm thế này’. Người Anh muốn được nghe những lời nói lịch sự hơn”.

Nỗi khổ hòa nhập trong bóng đá cũng không chừa cầu thủ đẳng cấp thế giới. Hè 1993, Dennis Bergkamp gia nhập Inter sau hai năm liền đứng trong Top 3 Quả Bóng Vàng. Anh cảm thấy khó chịu khi chủ tịch đội bóng Ernesto Pellegrini hứa hẹn một lối chơi tấn công đẹp mắt. Nhưng cuối cùng Inter đá thiên về phòng ngự và không hợp phong cách của Bergkamp. “Tôi đối mặt 100 thứ mới mẻ trong cuộc sống, và 200 vấn đề khác ở bóng đá”, anh viết trong tự truyện.

Bergkamp ghi tám bàn trong 11 trận tại UEFA Cup ở mùa đầu tiên chơi cho Inter, giúp đội đoạt danh hiệu này. Nhưng anh ra đi chỉ sau hai mùa giải, ghi 22 bàn trong 74 trận. Bergkamp chuyển tới Ngoại hạng Anh và chơi thêm 11 mùa giải cho Arsenal, được ghi danh trong sảnh danh vọng của giải. Một danh thủ như Bergkamp có thể là huyền thoại ở đội này, nhưng lại bị chế giễu ở CLB khác.

Quá trình thích nghi cần được xem xét kỹ càng trước khi đánh giá thành công của một tân binh. Ngay cả siêu sao Lionel Messi cũng nói rằng anh gặp khó khăn với cuộc sống trong năm đầu tiên ở Paris. Nhưng trong thời đại mạng xã hội lên ngôi, cầu thủ hay HLV có thể bị đánh giá chỉ sau một trận đấu.

Đằng sau một cầu thủ bóng đá có tài năng dị thường, những hình xăm và đồ chơi xa xỉ, cũng chỉ là một con người. Không phải người nào cũng thích ghi được với môi trường mới. Có những người mất nhiều thời gian cũng không thể hòa nhập được.

Điều đó không có nghĩa họ không đủ giỏi, chỉ là cuộc sống vận hành theo cách đó.

Xuân Bình (theo Athletic)

• Các đội Ngoại hạng Anh chi tiêu từ nguồn nào?
• Chelsea đại chiến Liverpool ngay vòng đầu mùa 2023-2024
• Man City mua sắm thế nào dưới thời Guardiola

Nguồn: VnExpress